ÇOCUKLARDA ATEŞ (2)
Antibiyotikler Ateş Düşürücü Değildir
Ateşin tedavisi yalnızca ateş düşürücü ilaçlarla değil, aynı zamanda uygun yaklaşımlarla desteklenmelidir. Evde uygulanabilecek bu destek yaklaşımlar ateş düşürücülerin kullanılması kadar önemlidir.
Destek Tedavi
* Ortam Isısı: Ateşli bebeğin bulunduğu odanın ısısı 21-22 derece arasında tutulmalıdır. Bu düzeylerdeki ısı, çocuğun ısı kaybının en üst düzeyde olmasını sağlar. Oda ısısını ayarlayabilmek için havalandırma cihazları ve vantilatör kullanılabilir. Ancak bebeğin direk olarak hava akımının karşısında bırakılmamasına dikkat edilmelidir.
* Çocuğun Giysileri: Ateşli çocuğun aşırı giydirilmesi, sarılması ve üzerinin örtülmesi doğru değildir. Az ve gevşek giysiler çocuğun ısısını düşürme mekanizmaları yardımcı olur. Gerekirse bebeğin yalnızca ara bezi ile kalması uygun olabilir. Eğer çocuk üşüyor ve titriyorsa üzerine ince bir örtü örtülebilir.
* Beslenme: Ateş çocuğun kalori gereksinimini artırır. Bu nedenle ateşlenen çocuğun aç bırakılmaması ve beslenmesinin desteklenmesi gerekir. Ancak beslenme için aşırı zorlamamalıdır. Ateş, terlemeyi ve solunum sayısını artırarak sıvı kaybının da artışına yol açar. Çocuğa bol miktarda sıvı verilmelidir. Bu amaçla beslenmede özellikle su, meyve suyu, çorba ve sulu meyveler kullanılabilir.
Ateşli Çocuk İçin Uygulanabilecek Destek Tedavi
* Çocuğun bulunduğu odanın ısısını 21-22 derece düzeyinde olacak şekilde ayarlayın.
* Çocuğa ince, hafif, gevşek giysiler giydirin, üzerine kalın örtüler örtmeyin.
* Bol sıvı sulu gıda verin, aç kalmamasını sağlayın, çok yağlı ve sindirimi güç yiyecekler vermeyin.
* Ateş, çok yüksekse (40 derecenin üzerindeyse) ılık su (29-32 derece) ile pansuman veya banyo yaptırabilirsiniz, ancak çocuğu ıslak havlu veya çarşafa sarmayın.
* Fizik Aktivite: Ateşli çocuğun fizik aktivitesi vücut ısısının daha da artmasına yol açar. Bu nedenle aşırı fizik aktiviteden kaçınmalıdır. Ancak çocuk oyun oynamak istiyorsa evde basit oyunlar oynaması engellenmemelidir.
* Ilık Su Banyosu ve Pansumanı: Ilık su ile ıslatılmış havlu veya sünger ile boyun, yüz, el bilekleri, diz, koltukaltı, kasık kıvrımları ve karın üzerine pansuman yapılması buharlaşma ile ısı kaybını artırır ve ateşin düşmesini kolaylaştırır. Bu uygulama yapılırken çocuğun ıslak havlu ile sarılmamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca pansuman veya banyo için ılık su yerine kesinlikle alkol veya soğuk su kullanılmamalıdır. Bu uygulama, ateşin çok yüksek olmadığı durumlarda ve uygun olmayan yöntemlerle yapıldığında çocuğun üşümesine ve titremesine neden olarak ateşin daha da artmasına yol açabilir.
Ateşin Tedavisinde Ilık Su Pansumanı ve Banyosunun Uygulama Basamakları Ilık Su İle Pansuman
* Su, sıcaklığı vücut ısısına ulaşıncaya kadar ısıtılır.
* 3 adet el havlusu, pansuman peti veya sünger ılık su kabının içine konur.
* Bebek kuru havlu üzerine yatırılır.
* Elbiseleri çıkarılır, üzerine ince bir çarşaf örtülür.
* Islak havlulardan biri alına konur, diğeri ile vücudun boyun, yüz, karın, diz, el bileklerinin iç yüzü koltuk altı ve kasık bölgeleri silinir. Havlulardan biri kuruyunca diğeri ile devam edilir.
* Bu işlem 20-30 dakika boyunca sürdürülebilir.
* Eğer küvet veya kap içerisindeki su soğursa ılık su eklenir.
Ilık su ile banyo
* Küvet vücut ısısına yakın sıcaklıkta ılık su ile doldurulur ve bebek küvetin içine konur.
* Bebek küvetin içinde 20-30 dakika boyunca bekletilir.
* Bu uygulama, konvülsiyon geçirmekte olan bebek için asla yapılmamalıdır.
Soğuk Su, Buz ve Alkol Kullanma
Ateş Düşürücü İlaç Tedavisi: Yüksek ateşli bir çocuğun ateşinin tedavisinde ateş düşürücü ilaçlar evlerde çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak ateş düşürücü ilaç kullanımı otomatik bir tedavi yöntemi olmamalıdır. Ateş düşürücü ilaç kullanımının önerildiği yüksek ateş sınırı 39-39.5 derecedir. Eğer çocuk kendini sıcak ve rahatsız hissediyorsa ve solunumun hızlı ve güç olması gibi belirtiler varsa daha düşük ateş düzeylerinde de ateş düşürücü verilebilir. Kullanılacak ilaçların kiloya göre ayarlanarak verilmesi uygundur. Kesinlikle doktorun önerdiği dozdan fazla dozda kullanılmaması gerektiği bilinmelidir.
Doktorun Görmesi Gereken Ateş
* 2 aylıktan küçük, ateşi olan her bebek doktor tarafından görülmelidir.
* 3 Aylıktan Küçük Bebekte Ciddi Hastalık Belirtileri Olarak,
* Dalgınlık, uyuklama ve uyandırmada güçlük
* Beslenememe
* Huzursuzluk, kucakta bile ağlama
* Dokunma, tutma ile artan huzursuzluk
* Kendisine dokunulmasını istememe
* Solunum sayısının 40 / dakikadan fazla olması varsa doktoru ara ya da Acil’e git.
* 3-24 Aylık Bebekte Bunlara Ek Olarak,
* Dalgınlık
* Oynamak istemiyor
* Dikkati az, uyumak istiyor
* Aile ve çevre ile ilgisi az
Ateşin Acil Tedavi Gerektiren Durumları
Havale Nöbeti: Ateşli bir çocukta acil tedavi gerektiren durumların başında “Ateşe bağımlı havale nöbeti” gelmektedir. Bu durum ateş korkusuna yol açan nedenlerin başında gelmektedir. Çocuğu havale nöbeti geçiren aile kendini çok çaresiz hisseder ve panik içinde olur. Ailelerin bu konudaki tüm korkusu ve telaşı haklı olmakla beraber, havale nöbeti geçirmekte olan çocuğun evde ilk müdahalesini aile bireyleri yapmak durumundadır.
Ateşli havale nöbeti 6 ay-5 yaş arası ateşe hassas çocuklarda ateşin aniden yükselmesi ile ortaya çıkar. Görülme sıklığı yaklaşık 3’tür. Ateşli havaleye ailevi bir yatkınlık vardır ve anne, baba veya yakınlarında çocuklukta ateşli havale öyküsü vardır.
Havale genellikle 1-2 dakika sürer ve kendiliğinden geçer. Bu arada çocuk aniden bilincini kaybeder, vücudu kol ve bacakları kilitlenir. Ardından renk solukluğu ve uykuya dalmış gibi görünür. Fakat çok kısa sürede kendine gelir. Sıklıkla bu biçimde görülen basit ateşli havale genellikle zararlı ve tehlikeli değildir.
• Bebeğin giysilerini yavaşça çıkarın
• Yumuşak bir yere, bir tarafına dönük olarak yatırın
• Hareket ettirmeyin veya herhangi bir hareketini kısıtlamayın
• Dilini ısırabileceği veya yutabileceği endişesi ile bebeğin ağzına elinizi veya başka bir şeyi sokmayın
• Ağzında yalancı meme varsa alın
• Ilık su pansumanı yapın, kesinlikle alkol ve soğuk su kullanmayın
• Havale geçirirken küvete sokmayın
• Nöbet geçince bebek uyumak isterse, rahat bir uyku ortamı sağlayın
• Doktoru arayın
Sıcak Çarpması: Acil tedavi gerektiren ateşli çocukla ilgili göz önünde bulundurulması gereken diğer bir durum sıcak çarpmasıdır (heat stroke). Sıcak çarpması sıcak havada araba içinde kapalı kalmak gibi çevre ısısının çok yükselmesine bağlı olarak, ya da ateşli çocuğun soba kalorifer yanı gibi oda ısısı fazla olan bir yerde aşırı sarılması gibi ısı kaybını azaltan durumlarda, özellikle yenidoğan ve küçük bebeklerde sık görülür. Hızlı gelişir ve ağır seyreder.
Belirtiler:
* Çok yüksek ateş
* Baş ağrısı, bitkinlik, halsizlik ve bulantı
* Sıcak ve kuru deri (nadiren nemli olabilir)
* Oryantasyon bozukluğu, aşırı huzursuzluk veya uyuklama
* Bilinç bulanıklığı, havale nöbeti, bilinç kaybı
Bu durumdaki hastaların acil tedavisinde yeterli sıvı tedavisi yanında vücudu mekanik yöntemlerle soğutmak gereklidir.
Sıcak Çarpması Durumunda Yapılması Gereken Girişimler
* Bebeğin giysilerini çıkarın,
* Buzlu suyla ıslanmış bir havlu ile sarın (sadece sıcak çarpmasında uygulanır),
* Derhal parenteral sıvı tedavisine başlayın,
* Acil medikal tedavi açısından gerekli girişimleri yapın,
* Ateş düşürücü ilaç tedavisi etkisiz olduğu için ateş düşürücü vermeyin.
Antibiyotikler Ateş Düşürücü Değildir
Ateşin tedavisi yalnızca ateş düşürücü ilaçlarla değil, aynı zamanda uygun yaklaşımlarla desteklenmelidir. Evde uygulanabilecek bu destek yaklaşımlar ateş düşürücülerin kullanılması kadar önemlidir.
Destek Tedavi
* Ortam Isısı: Ateşli bebeğin bulunduğu odanın ısısı 21-22 derece arasında tutulmalıdır. Bu düzeylerdeki ısı, çocuğun ısı kaybının en üst düzeyde olmasını sağlar. Oda ısısını ayarlayabilmek için havalandırma cihazları ve vantilatör kullanılabilir. Ancak bebeğin direk olarak hava akımının karşısında bırakılmamasına dikkat edilmelidir.
* Çocuğun Giysileri: Ateşli çocuğun aşırı giydirilmesi, sarılması ve üzerinin örtülmesi doğru değildir. Az ve gevşek giysiler çocuğun ısısını düşürme mekanizmaları yardımcı olur. Gerekirse bebeğin yalnızca ara bezi ile kalması uygun olabilir. Eğer çocuk üşüyor ve titriyorsa üzerine ince bir örtü örtülebilir.
* Beslenme: Ateş çocuğun kalori gereksinimini artırır. Bu nedenle ateşlenen çocuğun aç bırakılmaması ve beslenmesinin desteklenmesi gerekir. Ancak beslenme için aşırı zorlamamalıdır. Ateş, terlemeyi ve solunum sayısını artırarak sıvı kaybının da artışına yol açar. Çocuğa bol miktarda sıvı verilmelidir. Bu amaçla beslenmede özellikle su, meyve suyu, çorba ve sulu meyveler kullanılabilir.
Ateşli Çocuk İçin Uygulanabilecek Destek Tedavi
* Çocuğun bulunduğu odanın ısısını 21-22 derece düzeyinde olacak şekilde ayarlayın.
* Çocuğa ince, hafif, gevşek giysiler giydirin, üzerine kalın örtüler örtmeyin.
* Bol sıvı sulu gıda verin, aç kalmamasını sağlayın, çok yağlı ve sindirimi güç yiyecekler vermeyin.
* Ateş, çok yüksekse (40 derecenin üzerindeyse) ılık su (29-32 derece) ile pansuman veya banyo yaptırabilirsiniz, ancak çocuğu ıslak havlu veya çarşafa sarmayın.
* Fizik Aktivite: Ateşli çocuğun fizik aktivitesi vücut ısısının daha da artmasına yol açar. Bu nedenle aşırı fizik aktiviteden kaçınmalıdır. Ancak çocuk oyun oynamak istiyorsa evde basit oyunlar oynaması engellenmemelidir.
* Ilık Su Banyosu ve Pansumanı: Ilık su ile ıslatılmış havlu veya sünger ile boyun, yüz, el bilekleri, diz, koltukaltı, kasık kıvrımları ve karın üzerine pansuman yapılması buharlaşma ile ısı kaybını artırır ve ateşin düşmesini kolaylaştırır. Bu uygulama yapılırken çocuğun ıslak havlu ile sarılmamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca pansuman veya banyo için ılık su yerine kesinlikle alkol veya soğuk su kullanılmamalıdır. Bu uygulama, ateşin çok yüksek olmadığı durumlarda ve uygun olmayan yöntemlerle yapıldığında çocuğun üşümesine ve titremesine neden olarak ateşin daha da artmasına yol açabilir.
Ateşin Tedavisinde Ilık Su Pansumanı ve Banyosunun Uygulama Basamakları Ilık Su İle Pansuman
* Su, sıcaklığı vücut ısısına ulaşıncaya kadar ısıtılır.
* 3 adet el havlusu, pansuman peti veya sünger ılık su kabının içine konur.
* Bebek kuru havlu üzerine yatırılır.
* Elbiseleri çıkarılır, üzerine ince bir çarşaf örtülür.
* Islak havlulardan biri alına konur, diğeri ile vücudun boyun, yüz, karın, diz, el bileklerinin iç yüzü koltuk altı ve kasık bölgeleri silinir. Havlulardan biri kuruyunca diğeri ile devam edilir.
* Bu işlem 20-30 dakika boyunca sürdürülebilir.
* Eğer küvet veya kap içerisindeki su soğursa ılık su eklenir.
Ilık su ile banyo
* Küvet vücut ısısına yakın sıcaklıkta ılık su ile doldurulur ve bebek küvetin içine konur.
* Bebek küvetin içinde 20-30 dakika boyunca bekletilir.
* Bu uygulama, konvülsiyon geçirmekte olan bebek için asla yapılmamalıdır.
Soğuk Su, Buz ve Alkol Kullanma
Ateş Düşürücü İlaç Tedavisi: Yüksek ateşli bir çocuğun ateşinin tedavisinde ateş düşürücü ilaçlar evlerde çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak ateş düşürücü ilaç kullanımı otomatik bir tedavi yöntemi olmamalıdır. Ateş düşürücü ilaç kullanımının önerildiği yüksek ateş sınırı 39-39.5 derecedir. Eğer çocuk kendini sıcak ve rahatsız hissediyorsa ve solunumun hızlı ve güç olması gibi belirtiler varsa daha düşük ateş düzeylerinde de ateş düşürücü verilebilir. Kullanılacak ilaçların kiloya göre ayarlanarak verilmesi uygundur. Kesinlikle doktorun önerdiği dozdan fazla dozda kullanılmaması gerektiği bilinmelidir.
Doktorun Görmesi Gereken Ateş
* 2 aylıktan küçük, ateşi olan her bebek doktor tarafından görülmelidir.
* 3 Aylıktan Küçük Bebekte Ciddi Hastalık Belirtileri Olarak,
* Dalgınlık, uyuklama ve uyandırmada güçlük
* Beslenememe
* Huzursuzluk, kucakta bile ağlama
* Dokunma, tutma ile artan huzursuzluk
* Kendisine dokunulmasını istememe
* Solunum sayısının 40 / dakikadan fazla olması varsa doktoru ara ya da Acil’e git.
* 3-24 Aylık Bebekte Bunlara Ek Olarak,
* Dalgınlık
* Oynamak istemiyor
* Dikkati az, uyumak istiyor
* Aile ve çevre ile ilgisi az
Ateşin Acil Tedavi Gerektiren Durumları
Havale Nöbeti: Ateşli bir çocukta acil tedavi gerektiren durumların başında “Ateşe bağımlı havale nöbeti” gelmektedir. Bu durum ateş korkusuna yol açan nedenlerin başında gelmektedir. Çocuğu havale nöbeti geçiren aile kendini çok çaresiz hisseder ve panik içinde olur. Ailelerin bu konudaki tüm korkusu ve telaşı haklı olmakla beraber, havale nöbeti geçirmekte olan çocuğun evde ilk müdahalesini aile bireyleri yapmak durumundadır.
Ateşli havale nöbeti 6 ay-5 yaş arası ateşe hassas çocuklarda ateşin aniden yükselmesi ile ortaya çıkar. Görülme sıklığı yaklaşık 3’tür. Ateşli havaleye ailevi bir yatkınlık vardır ve anne, baba veya yakınlarında çocuklukta ateşli havale öyküsü vardır.
Havale genellikle 1-2 dakika sürer ve kendiliğinden geçer. Bu arada çocuk aniden bilincini kaybeder, vücudu kol ve bacakları kilitlenir. Ardından renk solukluğu ve uykuya dalmış gibi görünür. Fakat çok kısa sürede kendine gelir. Sıklıkla bu biçimde görülen basit ateşli havale genellikle zararlı ve tehlikeli değildir.
• Bebeğin giysilerini yavaşça çıkarın
• Yumuşak bir yere, bir tarafına dönük olarak yatırın
• Hareket ettirmeyin veya herhangi bir hareketini kısıtlamayın
• Dilini ısırabileceği veya yutabileceği endişesi ile bebeğin ağzına elinizi veya başka bir şeyi sokmayın
• Ağzında yalancı meme varsa alın
• Ilık su pansumanı yapın, kesinlikle alkol ve soğuk su kullanmayın
• Havale geçirirken küvete sokmayın
• Nöbet geçince bebek uyumak isterse, rahat bir uyku ortamı sağlayın
• Doktoru arayın
Sıcak Çarpması: Acil tedavi gerektiren ateşli çocukla ilgili göz önünde bulundurulması gereken diğer bir durum sıcak çarpmasıdır (heat stroke). Sıcak çarpması sıcak havada araba içinde kapalı kalmak gibi çevre ısısının çok yükselmesine bağlı olarak, ya da ateşli çocuğun soba kalorifer yanı gibi oda ısısı fazla olan bir yerde aşırı sarılması gibi ısı kaybını azaltan durumlarda, özellikle yenidoğan ve küçük bebeklerde sık görülür. Hızlı gelişir ve ağır seyreder.
Belirtiler:
* Çok yüksek ateş
* Baş ağrısı, bitkinlik, halsizlik ve bulantı
* Sıcak ve kuru deri (nadiren nemli olabilir)
* Oryantasyon bozukluğu, aşırı huzursuzluk veya uyuklama
* Bilinç bulanıklığı, havale nöbeti, bilinç kaybı
Bu durumdaki hastaların acil tedavisinde yeterli sıvı tedavisi yanında vücudu mekanik yöntemlerle soğutmak gereklidir.
Sıcak Çarpması Durumunda Yapılması Gereken Girişimler
* Bebeğin giysilerini çıkarın,
* Buzlu suyla ıslanmış bir havlu ile sarın (sadece sıcak çarpmasında uygulanır),
* Derhal parenteral sıvı tedavisine başlayın,
* Acil medikal tedavi açısından gerekli girişimleri yapın,
* Ateş düşürücü ilaç tedavisi etkisiz olduğu için ateş düşürücü vermeyin.
Kaynak: Cumhuriyet Gazetesi, Ankara Eki
Kayıtlar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder